Genesis of Genius

Świętując 70-lecie powstania wydawnictwa Contemporary przypomniano dwie płyty "Something Else!" (1958 r.) i "Tomorrow Is the Question" (1959 r.), które zostały wtedy uznane za najbardziej kontrowersyjne tytuły w historii jazzu.

Autorem ich był saksofonista altowy, który nie dość, że wypracował osobliwe brzmienie instrumentu, to zaproponował grę zespołową, opartą na wręcz rewolucyjnych liniach rytmicznych i melodycznych (ocierających się o dodekafonię).

Ornette Coleman sięgnął głęboko do tradycji bluesowej, a swingujące partie improwizowane (nierzadko zbiorowe) odgrywały nadal taką samą rolę jak w be-bopie. Dla jednych Coleman stał się objawieniem i "ojcem" free-jazzu, zaś dla ortodoksów – muzycznym nieporozumieniem.

Akceptacja tego stylu wypowiedzi nastała z czasem i dziś odbieramy te nagrania z podziwem. Nadal wyczuwalny jest ich progresywny zamysł i nikt już nie odmawia tej muzyce racji bytu.

Do sukcesu obu płyt przyczynili się równie "bojowo" nastawieni trębacz Don Cherry i perkusista Billy Higgins. Może zaskoczyć, że w nagraniach wzięli udział też bardziej tradycyjnie nastawieni: pianista Walter Norris, kontrabasiści Percy Heath i Red Mitchell oraz perkusista Shelly Manne. Największe wrażenie w tym wartościowym zbiorze robi urocza linia melodyczna utworu "Tears Inside" oraz energetyczność kompozycji "Alpha".

Cezary Gumiński
Craft/Universal