Gramofon to urządzenie, które służy do odtwarzania płyt gramofonowych (winylowych). Składa się z napędzanego silnikiem elektrycznym (wbudowanym lub zamkniętym w oddzielnej obudowie) talerza (najpopularniejsze rodzaje napędów to paskowy, bezpośredni oraz strunowy) oraz umieszczonej na ramieniu wkładki z igłą.
Nośnikiem jest obracająca się płyta z wydrążonym spiralnym rowkiem, w którym prowadzona jest igła (znane, choć niepopularne rozwiązania wykorzystują zamiast igły laser). Jej drgania (powstające w skutek wytłoczonych na płycie informacji) przetwarzane są we wkładce na impulsy elektryczne.
Wśród wkładek gramofonowych wyróżniamy konstrukcje piezoelektryczne (już niestosowane z powodu słabych parametrów), MM (magnes poruszający się względem nieruchomej cewki) oraz MC (cewka poruszająca się względem nieruchomego magnesu).
Wkładki zamocowane są do ramienia (kształt L, S lub ramię tangencjalne, czyli poprzeczne, mocowane do trzpienia w osi obrotu płyty i stosowane w drogich konstrukcjach).
Sygnały elektryczne wytwarzane przez wkładki charakteryzują się niskim napięciem oraz nieliniową charakterystyką (krzywa RIAA w trakcie stosowana w procesie tworzenia płyty), dlatego do poprawnej pracy niezbędny jest przedwzmacniacz gramofonowy.
Czytaj również testy z kategorii: Gramofony