W jednym opakowaniu trzecia piątka albumów geniusza jazzu Johna Coltrane`a nagranych dla wydawnictwa Impulse w latach 1965-66. Był to okres przejściowy z ciągłą zmianą koncepcji artystycznej i składu zespołów. "The John Coltrane Quartet Plays" i "New Thing at Newport" nagrane jeszcze z klasycznym kwartetem (McCoy Tyner – fortepian, Jimmy Garrison – bas i Elvin Jones – perkusja), zawierały interpretacje standardów i tematów własnych, utrzymane w dość tradycyjnej konwencji, sprawiały wrażenie jakby kwartet chciał odetchnąć po nagraniu majstersztyku "Love Supreme". Jednakże lider ani myślał o spoczęciu na laurach i rozbudował zespół do kilkunastoosobowego składu, by realizować idee dalszego wyzwalania się od tradycyjnej harmonii, poszerzania brzmień saksofonu i uprawiania zbiorowej improwizacji.
Album "Kulu Se Mama" (wydany w 1967 r.) został utrzymany w klimacie afrykańsko-hinduskim. Powstały w podobnym składzie "Ascension" uchodzi za arcydzieło tej miary co "Love Supreme" i stanowi złożone rozwinięcie ostatniego. Tytułową suitę przedstawiono w dwóch wersjach, z których druga charakteryzuje się większą zwartością i ładunkiem ekspresji. W "Meditations" John Coltrane wrócił do składu kwartetu, plus Pharoah Sanders – saksofon tenorowy i Rashid Ali – perkusja, lecz w kategoriach artystycznych wniósł zapowiedź dalszych zagęszczeń formy wyzwolonej.
Cezary Gumiński
IMPULSE! / UNIVERSAL
