Test w PDF
Poprzedni
ROSE
RS250A
Nie, wcale nie po prostu "high-end", ale "high-endowe rozwiązanie", z dużym naciskiem na "rozwiązanie", bowiem mieliśmy do czynienia z urządzeniem nie tyle luksusowym, co kompleksowo innowacyjnym i zaawansowanym.
Do testowania Zero 1 rzucili się wszyscy, a dystrybutor "zapomniał", że z pierwszym testem miał na nas poczekać - dlatego odpuściliśmy, nie chcąc śpiewać w chórze. Z czasem jednak projekt doczekał się modyfikacji, a najnowsza jest bardzo znacząca i została nam udostępniona natychmiast.
Oryginalne Zero 1 stworzyły absolutnie unikalną kompozycję, nawet w ofercie firmy Avantgarde, integrując znane już, specyficzne firmowe rozwiązania i nowoczesną technikę cyfrową - procesory, przetworniki i transmisję bezprzewodową, czego przecież w głośnikowym high-endzie wciąż jest niewiele. Jednak wielu z nas chce zostać ze swoim wzmacniaczem, albo nawet kupić sobie nowy, cieszyć się kablami głośnikowymi...
Nie wszystkim też podoba się klasyczna architektura Avantgarde, ze stelażem, basową skrzynką i wyeksponowaną tubą. Rozwiązaniem tych problemów jest Zero TA XD, w dodatku najtańsze w rodzinie Zero i w całej ofercie Avantgarde.
Konstrukcje Avantgarde są wyjątkowe pod wieloma względami. Nie znam drugiej firmy, która realizowałaby podobną koncepcję. Jej poszczególne elementy są spotykane tu i ówdzie, ale nie wszystkie jednocześnie. Chociaż pisaliśmy o nich wiele razy, bo testów Avantgarde mamy już kilka na koncie, musimy wrócić do podstaw, aby zrozumiale zaprezentować najnowszy model i wyjaśnić jego skomplikowaną genezę.
Avantgarde Acoustic Zero TA XD są jeszcze bardziej niezwykłe niż pozostałe konstrukcje firmy, chociaż... nie aż tak, jak poprzednie wersje Zero - Zero 1 i Zero XD. Nie testowaliśmy wcześniej żadnych Zero, więc wyjaśnienie, jakie były oryginalne założenia, jest tym bardziej potrzebne.
Zacznijmy od przypomnienia głębszych fundamentów i właściwości Avantgarde, znacznie starszych od modelu Zero. Bez obaw, nie będziemy zanudzać historią firmy ani wyciągać jej dawnych produktów, które nie byłyby ściśle związane z Zero XD TA. Nie będziemy też szczegółowo omawiać całej bieżącej oferty. I tak mamy dużo do napisania, wprost " na temat".
Gniazda przyłączeniowe wyprowadzono do dołu, wtyczki i kable nie wystają do tyłu, lecz szybko kładą się na podłodze.
Dwa filary Avantgarde to tuby w pasywnej sekcji średnio-wysokotonowej i aktywna sekcja niskotonowa. Największe modele mają obudowy tubowe również w sekcji niskotonowej, która jednak wciąż pozostaje aktywna.
Dzięki temu cały układ osiąga bardzo wysoką efektywność (biorąc pod uwagę efektywność sekcji średnio-wysokotonowej), a do pełnego wysterowania (osiągnięcia maksymalnego ciśnienia akustycznego, wynikającego zarówno z efektywności, jak i z mocy) nie jest potrzebna wysoka moc z zewnętrznego wzmacniacza.
Moc sekcji średnio-wysokotonowej jest umiarkowana, mimo to jej efektywność daje taki "zapas", że maksymalny SPL jest bardzo wysoki, pozwalając nagłośnić bardzo duże pomieszczenia, praktycznie każdym modelem Avantgarde.
Niewinna sztuczka polega na tym, że aktywna sekcja niskotonowa dysponuje mocą kilkuset watów, która jest potrzebna, aby doszlusować z ciśnieniem do poziomu sekcji średnio-wysokotonowej; skoro jednak moc tę dostajemy "w pakiecie" i sami nie musimy kupować do sekcji niskotonowej potężnych piecy, to możemy umówić się, że to "wewnętrzna sprawa" takiej konstrukcji, a z użytkowego punktu widzenia mamy do czynienia z kolumną bardzo łatwą do "napędzenia" i bardzo wydajną.
Dlaczego sekcja niskotonowa w kolumnach Avantgarde Acoustic Zero TA XD nie jest tubowa, co pozwalałoby jej osiągać wysoką efektywność przy niższej mocy, i ewentualnie osiągnąć taki sam jej poziom jak w sekcji średnio-wysokotonowej, w wyniku czego mielibyśmy konstrukcję całkowicie pasywną, a wciąż wymagającą wzmacniacza niskiej mocy?
"Rozciągnięcie" działania tuby na zakres niskotonowy wymaga jej ogromnych rozmiarów. Powierzchnia tuby niskotonowej musiałaby być kilkadziesiąt razy większa od powierzchni tuby średniotonowej (jaka dokładnie, to zależy od założonej dolnej częstotliwości granicznej); dlatego nawet w największych Avantgarde’ach z basowymi tubami nie działają one (tuby) skutecznie w całym zakresie niskotonowym, lecz tylko w zakresie "wyższego" basu, a poziom w zakresie niższego basu jest korygowany i "pompowany" mocą zintegrowanych wzmacniaczy - wciąż są to sekcje aktywne.
Podsumowując, w konfiguracji z tubowymi sekcjami średnio-wysokotonowymi, których efektywność przekracza 100 dB, sekcje niskotonowe muszą być aktywne, a skoro tak, to można szerzej wykorzystać ich aktywność - podobnie jak w subwooferach, wprowadzając korekcję charakterystyki, a także jej regulacje. Są one obecne w Avantgarde’ach od dawna, a wraz z generacją XD zostały rozszerzone i unowocześnione; co nie znaczy, że są bezproblemowe... ale o tym - potem.
Wystająca z tyłu obudowa głośnika średniotonowego wygląda jak wielkie pokrętło; po prostu nie zmieściła się w głównej "skrzyni", ponieważ ta ma głębokość zredukowaną do niespełna 20 cm.
Sekcja średnio-wysokotonowa
Wróćmy do tubowej sekcji średnio-wysokotonowej. Stwierdzenie, że jest ona pasywna, czyli pasywnie filtrowana i podłączona do zewnętrznego wzmacniacza, warto uszczegółowić, naświetlając kolejne, bardzo charakterystyczne rozwiązanie Avantgarde.
Otóż filtrowanie elektryczne (filtry w zwrotnicy) jest skrajnie minimalistyczne, składa się wyłącznie z kondensatora dla głośnika wysokotonowego (filtr 1. rzędu), natomiast głośnik średniotonowy jest podłączony "na żywca" bezpośrednio do wzmacniacza. Mimo to jest filtrowany... akustycznie.
Tuba pełni bowiem rolę akustycznego filtra środkowoprzepustowego; wzmacnia dopiero powyżej swojej dolnej częstotliwości granicznej (uzależnionej od wymiarów), co oznacza, że niższe częstotliwości "upośledza" względem poziomu z zakresu swojej efektywnej pracy, do czego dodaje spadek charakterystyki (ale dopiero poniżej częstotliwości rezonansowej głośnika, która jest ustalona w zakresie, gdzie tuba już nie wzmacnia). I w ten sposób możemy uzyskać w miarę stałe 12 dB/okt.
Brak filtrowania elektrycznego oznacza jednak, że zarówno zewnętrzny wzmacniacz, jak i głośnik średniotonowy są obciążone mocą niskich częstotliwości (mimo że nie są one efektywnie przetwarzane na ciśnienie akustyczne). To faktycznie wada tego rozwiązania, na którą jest jednak zgoda konstruktora, na pewno świadomego konsekwencji, które... nie są poważne.
Już wspominana bardzo wysoka efektywność (w użytecznym zakresie) powoduje, że potrzebna jest niewielka moc (więc wzmacniacz nie jest bardzo "eksploatowany"), a zastosowany głośnik średniotonowy ma na tyle dużą wytrzymałość (konstrukcyjnie jest to głośnik nisko-średniotonowy), że wytrzymuje 50 W w całym pasmie.
A to wystarczy, aby przy efektywności ok. 100 dB osiągnąć poziom SPL - odpowiedni do poziomu z kilkusetwatowej, aktywnej sekcji niskotonowej. Zaletą braku filtrowania elektrycznego jest krótka ścieżka sygnału, najmniejsze przesunięcia fazowe i ustalenie najniższej możliwej częstotliwości granicznej (która i tak jest limitowana wymiarami tuby - przy wprowadzeniu filtrowania elektrycznego i zamiarze uzyskania takiej samej charakterystyki trzeba by powiększyć tubę).
Elektrycznego filtra dolnoprzepustowego też nie ma - charakterystyka głośnika opada w sposób naturalny, ale ponieważ to nie wystarczy (zbyt łagodnie lub zbyt wysoko), dodano do tego spadek wywoływany przez filtr akustyczny, jaki między membraną a wlotem tuby tworzy mała komora.
To wszystko, co zostało napisane powyżej, dotyczy prawie wszystkich konstrukcji Avantgarde, w tym Zero TA XD; nie dotyczy jednak (przynajmniej w dużej części) Zero 1 i Zero 1 XD. Wraz z pierwszymi oryginalnymi Zero 1, Avantgarde wszedł na jeszcze wyższy pułap integracji i "systemowości".
Aktywna była cała konstrukcja, nie tylko sekcja niskotonowa; w dodatku przyjmowała sygnał cyfrowy, taki "obrabiała" w 66-bitowym procesorze, kształtującym sygnały o charakterystykach odpowiednich dla poszczególnych sekcji, potem konwertowane w 24-bitowym przetworniku C/A i wysyłane do poszczególnych (zintegrowanych) wzmacniaczy (50-watowych dla przetworników średniotonowego i wysokotonowego; 400-watowego - dla niskotonowego).
Panel wzmacniacza wyraźnie odcina się na tle białej bryły, ale może zostać zasłonięty wielką białą klapą, o której zapomnieliśmy w trakcie robienia zdjęć.
Zaawansowany DSP zapewniał wyrównanie czasowe, fazowe i amplitudowe w całym przetwarzanym zakresie. Sygnał przyjmowała jedna kolumna ("Master") i przesyłała go do drugiej ("Slave") bezprzewodowo (własny sygnał radiowy) lub za pomocą kabla LAN.
Regulacje były jednak dostępne tylko w zakresie niskotonowym, działały podobnie jak we wcześniejszych konstrukcjach firmy (przełączniki i pokrętła na tylnym panelu). Na krótki czas pojawiła się też wersja Pro wyposażona w moduł z wejściami analogowymi i bardziej zaawansowanym oprogramowaniem dla DSP.
Obydwie wersje zostały zastąpione przez Zero 1 XD, gdzie wprowadzono "komputerową" korekcję charakterystyki przetwarzania w całym pasmie - a więc inaczej niż w obecnych modelach generacji XD, gdzie ze względu na pasywny układ średnio-wysokotonowy cyfrowa korekcja musi być ograniczona do zakresu niskotonowego; w zamian regulacje "basowe" w najnowszych konstrukcjach XD są bardziej rozbudowane niż w Zero 1 XD.
I w tym miejscu pojawia się już "nasze" Avantgarde Acoustic Zero TA XD (uwaga - ich pierwszy, roboczy symbol to Zero 1 XD TA, zmieniony na Zero TA XD). Nie pomyliłem się kilka zdań wyżej, pisząc, że zasadnicze cechy większości konstrukcji Avantgarde, w tym pasywna sekcja średnio-wysokotonowa z minimalistycznym filtrowaniem elektrycznym, dotyczą również Zero TA XD.
Model ten przyjmuje najnowszą wersję (ale w innych konstrukcjach obecną już od roku) elektroniki i regulacji XD, jednak nie ma całego wyposażenia, które było najbardziej wyróżniające dla poprzednich Zero 1 - przetworników i wzmacniaczy obsługujących sekcję średnio-wysokotonową; nie ma więc też bezprzewodowej transmisji między kolumnami, które podłączamy niezależnie, tradycyjnie, kablami głośnikowymi do zewnętrznego wzmacniacza; aktywna pozostała oczywiście sekcja niskotonowa. Stąd też oznaczenie TA - Teil Aktiv - które w czytelny sposób odróżnia tę wersję.
Jest jednak trochę mylące z innej perspektywy, bowiem wyróżnia tę konstrukcję wśród wszystkich innych modeli Avantgarde, a te są przecież dokładnie tak samo "częściowo aktywne" jak właśnie Avantgarde Acoustic Zero TA XD. W ten sposób, funkcjonalnie, Zero 1 TA XD znalazły się w jednym szeregu z całą ofertą Avantgarde, ale wciąż na specjalnej pozycji - przede wszystkim ze względu na wygląd, ale również cenę.
Jest to bowiem najtańsza konstrukcja Avantgarde, co może wskazywać, że jednym z powodów "redukcji" oryginalnych Zero 1 była właśnie konieczność wsparcia oferty z tej strony, zwłaszcza po wzroście cen wszystkich pozostałych modeli, gdy te rok temu awansowały do generacji XD.
Konstrukcja jest "fabrycznie" wyposażona w podporę (element chromowany); polski dystrybutor dodaje do niej specjalny cokół (element lakierowany na biało).
Jak już wiemy, taką samą elektronikę, odpowiedzialną za zaawansowane regulacje w zakresie niskotonowym, ma Zero 1 TA XD, więc pod tym względem nie jest on ani trochę upośledzony względem modeli droższych, a tańszy przede wszystkim na skutek zastosowania "kompaktowej", zintegrowanej konstrukcji, która swoją drogą jest bardzo atrakcyjna.
Niezwykła forma Zero 1 początkowo (a może i docelowo) miała służyć ultranowoczesnej koncepcji, ale okazała się też użyteczna dla projektu bardziej konwencjonalnego "w treści" (przynajmniej w kontekście Avantgarde) i w dodatku najtańszego.
