Modest Musorgski / Z izby dzieciecej bez słońca / Pieśni i tańce śmierci

Pieśń trudno zdefiniować, bowiem będąc jednym z najpopularniejszych gatunków muzyki wokalnej, jest niezwykle różnorodna i bogata formalnie. Istnieją przecież pieśni solowe i chóralne, monodyczne i wielogłosowe, a capella oraz z towarzyszeniem instrumentalnym.

Pieśń - najogólniej rzecz biorąc - to typ niewielkiego utworu wokalnego na głos z akompaniamentem, do tekstu lirycznego lub epickiego. Szczytowy rozkwit tej formy przypada na okres romantyzmu w Niemczech i Austrii. Pieśń była też popularna w Rosji, gdzie jej najwybitniejszymi kompozytorami byli Piotr Czajkowski i Modest Musorgski. W niezbyt imponującej ilościowo twórczości Modesta Musorgskiego dzieła wokalne pełnią ważną rolę. I to te wielkie, jak opera "Borys Godunowh", ale też cykle pieśni na głos z towarzyszeniem fortepianu. W Mińsku, u swego brata, w 1868 r. stworzył pieśni "Z izby dziecięcej", a w roku 1874 swój najsławniejszy cykl pieśniowy "Pieśni i tańce śmierci", a także "Bez słońca".

Wspaniałe jest mistrzostwo, z jakim kompozytor oddaje nastroje i uczucia przy niewątpliwym nowatorstwie harmonicznym. W Polsce - mimo tradycji - nigdy, a ściśle rzecz biorąc w ostatnim półwieczu, pieśń nie cieszyła się specjalną popularnością. I to pomimo wielu znakomitych wykonawców.

Barbara Tenderenda
DUX 2009