XAVIAN
Jolly

Czeski Xavian to przedsięwzięcie na znacznie mniejszą skalę niż pozostałe firmy tego testu - nawet nie o rząd, ale o dwa rzędy wielkości. Mimo to, a może właśnie dlatego, pojawia się przed nami konstrukcja wyjątkowa, ekscentryczna, która od początku do końca powstała na życzenie, wedle pomysłu i z wykorzystaniem środków praktycznie jednego człowieka - założyciela i właściciela - Roberto Barletty.

Nasza ocena

Wykonanie
Niewielka, ale ekskluzywnie wykonana obudowa - z litego drewna (klepka dębowa, barwiona na kilka wersji kolorystycznych). Prosty, dwudrożny układ głośnikowy, 14-cm nisko-średniotonowy, w towarzystwie membrany biernej.
Laboratorium
Bardzo niska czułość (81 dB), po części spowodowana wysoką (8-omową) impedancją, po części skromnością układu dwudrożnego z jednym, małym nisko-średniotonowym. Dodatkowo obniżony poziom wysokich tonów, lekkie zaburzenia przy częstotliwości podziału (okolice 4 kHz), ale niska dolna częstotliwość graniczna (-6 dB poniżej 40 Hz).
Brzmienie
Miękkie, łagodne, z ładnym, nisko rozciągniętym basikiem, pastelowymi wokalami i subtelną górą. Uprzejme, relaksujące, chillout. Nigdy nie wypada z tej roli, nawet nie próbujmy.
Artykuł pochodzi z Audio

Od początku działalności firmy (a to historia tak długa, jak naszego "Audio"), a więc od roku 1995, Barletta idzie swoją drogą, nie tyle firmę rozwija w kierunku komercyjnym, co oddaje się swojej pasji, wprowadza nowe konstrukcje, które często, jak można sądzić już na pierwszy rzut oka, nie mają szans na wielką popularność, ale na uznanie w wąskich, audiofilskich kręgach. Może i Barletta próbuje odnieść większy sukces, ale jakoś mu to nie wychodzi, mimo że recenzje ma zwykle całkiem dobre.

Włoch z pochodzenia, założył fabrykę w Czechach, zarówno z powodów ekonomicznych, jak i kulturowych - po prostu podoba mu się nad Łabą, smakuje mu i wino, i piwo. Byle dobre. Dwa lata temu Roberto Barletta zaczął kolejny etap.

Nieco wcześniej przeniósł swoją fabryczkę (w 90 procentach stolarnię) do kupionego starego młyna i niezależnie od tego, postanowił uniezależnić się od wcześniejszych kooperantów - dostawców głośników, głównie skandynawskich. Odnajdując swoje włoskie korzenie oraz znajomości, nawiązał współpracę z włoskimi firmami głośnikowymi, które zaoferowały mu produkcję przetworników, jakich nigdzie indziej nie ma.

Na użytek takiej polityki Xavian posługuje się nawet nazwą (marką?) AudioBarletta wyłącznie wobec samych przetworników, podkreślając tym samym ich "własność".

Faktycznie jest podobnie, jak było wcześniej, tylko gdzie indziej - duży producent głośników szykuje Barlettcie mniej lub bardziej zmodyfikowane wersje swoich standardowych produktów, przedstawiając do wyboru różne możliwe opcje, tyle że tym razem Barletta chce już, wzorem większych producentów (ale jeszcze nie tych największych, którzy faktycznie głośniki robią sobie sami), występować w chwale ich wyłącznego projektanta, co oczywiście podnosi prestiż marki Xavian.

Xavian i drewniana obudowa

Wprowadzenie nowych przetworników wiązało się z nowymi modelami zespołów głośnikowych, tutaj też pojawiły się świeże (albo odświeżone) pomysły. Chodziło przede wszystkim o zastosowanie w droższych modelach obudów z litego drewna. Zaczęto od konstrukcji podstawkowych - referencyjnych Xavian Orfeo i tańszych Perla.

Tekstylna kopułka wysokotonowa gra cicho, bo tak została "zestrojona" w zwrotnicy.

Tekstylna kopułka wysokotonowa gra cicho, bo tak została "zestrojona" w zwrotnicy.

Szykowanie obudów z litego drewna to wyższa szkoła jazdy, przy czym największą sztuką jest nie tyle je zrobić, co zrobić je dobrze, a "dobrze" ma tutaj bardzo konkretny sens.

Drewno "pracuje", jest wrażliwe na warunki atmosferyczne, może zmieniać swoje parametry w krótszym i dłuższym okresie czasu. Trzeba więc starannie wybrać gatunek, drewno wysezonować, ustabilizować, zastosować odpowiednie rodzaje łączeń i klejów, aby obudowa najzwyczajniej nie popękała.

Nie jutro czy za miesiąc, ale za rok, albo i za parę lat... Kładąc klepkę na podłodze, zostawia się przecież "luz" pod listwami, a nawet gdy między klepkami powstają szczeliny, to nie ma problemu.

Obudowa głośnikowa musi być jednak szczelna. W przypadku niewielkich obudów podstawkowych mamy do czynienia z jeszcze umiarkowanymi długościami, więc naprężenia są tu mniejsze niż w wysokich obudowach wolnostojących.

Słysząc, że Barletta przymierza się również do wykonania z litego drewna obudów wolnostojących, podzieliłem się tymi wątpliwościami z polskim dystrybutorem. Po dwóch latach dostajemy jednak takie właśnie kolumny, a dystrybutor nie kryje satysfakcji: Barletta jednak to zrobił.

Niska czułość sekcji niskotonowej to już funkcja jej wysokiej impedancji i faktu, że pracuje tutaj tylko jeden, 14-cm przetwornik - poniżej niego zainstalowano membranę bierną. Moc całego systemu też nie będzie wysoka.

Niska czułość sekcji niskotonowej to już funkcja jej wysokiej impedancji i faktu, że pracuje tutaj tylko jeden, 14-cm przetwornik - poniżej niego zainstalowano membranę bierną. Moc całego systemu też nie będzie wysoka.

Dla większości jest to oczywiste, ale na wszelki wypadek wyjaśnijmy coś jeszcze: bardzo często w opisach firmowych czy w testach pada stwierdzenie o "zastosowaniu naturalnego drewna". W 99% przypadków mamy wtedy do czynienia z cienką, naturalną warstwą (fornirem), położoną na mdf.

Co ciekawe, nawet tak cienka (1-mm) warstwa drewna może wprowadzać tak duże naprężenia, że znacznie grubsza ścianka z mdf-u może się wypaczyć - dlatego, zgodnie ze sztuką, należy fornirować płyty mdf z obydwu stron, aby siły się znosiły.

Z kolei tańsza od forniru okleina "drewnopodobna" to cienka folia winylowa, która tylko fakturą i kolorem "udaje" drewno (skądinąd czasami całkiem nieźle). Xavian Jolly faktycznie wyróżnia się wyjątkowo ambitnym, ekskluzywnym wykonaniem obudowy - poskładanej z klepek litego drewna.

Kiedyś taką technologię stosował Sonus faber, ale tylko w małych i drogich konstrukcjach. Do dzisiaj na wielu Sonusach widać "klepki", ale są to tylko przycięte pasy forniru, z intarsjami (cienkimi wstawkami) pomiędzy nimi, położone na mdf.

Robienie całej obudowy z grubych, "żywych" klepek to wyzwanie i ryzyko dla odważnych, takich jak Barletta, lecz nie jest to dobry biznes dla dużej firmy, która chce mieć "święty spokój".

 

Można odnieść wrażenie, że dla Barletty pewnym wzorem firmy, jej profilu i pozycji, jest właśnie Sonus faber - jednak ten sprzed lat. Ponieważ Sonus się zmienił, w pewnym sensie pozostawił tamtą rolę nieobsadzoną, na to miejsce chce wejść Barletta (i nie tylko), pokazując nam konstrukcje małe, do budowy których wykorzystano dużo drewna i "ręcznej roboty".

Xavian Jolly - układ głośnikowy

Klepki są dębowe, pozostawione w swoim naturalnym kolorze (egzemplarz na zdjęciu), albo dobarwione na biało, czarno, "kawę", "koniak" i "metropolitalny szary".

Jolly wywodzi się wprost z modelu Joy; tenże jest małym, podstawkowym monitorkiem, dla którego obudowa z klepek wydaje się mniej ryzykowana, a nie mniej efektowna. Jednak monitorek to tylko monitorek... Barletta postanowił zrobić coś większego, ale nie liczmy na to, że Jolly przyniesie znacznie większe możliwości niż Xavian Joy.

Zamiast jednej, widzimy dwie 15-ki, więc można by mieć nadzieję, że w ten sposób przyszykowano układ dwuipółdrożny; co prawda nie widać bas-refleksu, ale obudowy zamknięte nie są obce Xavianowi; o ile sobie dobrze przypominam, nawet dystrybutor dał się zwieść (pewnie przez chwilę) i pochwalił nową konstrukcję za to, że ma obudowę zamkniętą (chociaż podstawkowe Joy mają bas-refleks).

Okazuje się jednak, że jest to układ z membraną bierną - druga, oczywiście ta niżej zainstalowana 14-ka, to właśnie membrana bierna. Układ jest więc wciąż "tylko" dwudrożny (być może przeniesiony bez zmian, wraz ze zwrotnicą, z Joy), którego "fundamentem" jest jeden 14-cm nisko-średniotonowy, co oczywiście ogranicza moc i efektywność.

Xavian ma własną, dobrą stolarnię, może więc wykonywać różne smaczki i „ozdoby”. Czy to jednak praktyczne rozwiązanie, aby gniazdo przyjmowało wyłącznie wtyki bananowe?

Xavian ma własną, dobrą stolarnię, może więc wykonywać różne smaczki i "ozdoby". Czy to jednak praktyczne rozwiązanie, aby gniazdo przyjmowało wyłącznie wtyki bananowe?

Wyniki pomiarów naszego laboratorium nie tylko potwierdzają te przypuszczenia, ale nawet zaskakują swoją dobitnością... Ostatecznie wszystko ma swoje przyczyny, konstruktor "dołożył" tu jeszcze kolejne, mniej lub bardziej egzotyczne elementy ograniczające czułość - wysoką impedancję i filtry szeregowe.

Mało kto, zwłaszcza gdy mamy na myśli profesjonalne firmy, projektuje dzisiaj takie konstrukcje, "zatrzymując" się na jednej 14-ce w obudowie wolnostojącej, w której znalazłoby się miejsce i dla drugiej (a w ten sposób natychmiast pojawiłyby się większe możliwości).

Specyfikacja techniczna

XAVIAN Jolly
Moc wzmacniacza [W] 30-140
Wymiary [cm] 90 x 17 x 20
Rodzaj głośników W
Efektywność [dB] 86
Impedancja (Ω) 4
Wymiary: wys./szer./gł., W przypadku urządzeń testowanych w AUDIO wartość mierzona.
Laboratorium
Laboratorium Xavian JOLLY

Dotarliśmy do najmniejszej, ale pod wieloma względami najbardziej intrygującej konstrukcji tego testu. Również w laboratorium wyraźnie zaznacza ona swoją specyfi kę, chociaż nie przyniesie to nam samych dobrych wiadomości. W pomiarach Jolly prezentuje się raczej poprzesz swoje słabości, częściowo związane z ogólnymi założeniami konstrukcji, a częściowo z jeszcze dalej idącymi, niecodziennymi rozwiązaniami i upodobaniami konstruktora.

Będą też przyjemne chwile (tak jak w odsłuchu). Pierwsza cecha, jaka objawiła się w odsłuchu, znajduje pełne potwierdzenie w pomiarach – bardzo niska czułość. Ledwo co przekracza ona poziom 80 dB, jest więc wyraźnie niższa nawet od deklarowanych przez producenta 85 dB, które pewnie i tak wystraszyły już wielu klientów. W związku z tym, w niektórych recenzjach pojawia się audiofi lska fraza, że Jolly wymagają „prądu”, co sugeruje konieczność zastosowania jakichś „wydajnych prądowo” wzmacniaczy, a może i wielkich mocy...

Po kolei... Po pierwsze, aby głośnik o niskiej efektywności zagrał „odpowiednio” głośno, potrzebuje więcej mocy niż głośnik o wysokiej efektywności. Ale weźmy też pod uwagę, że moc znamionowa takiej dwudrożnej konstrukcji, z jednym, 14-cm głośnikiem niskotonowym, też nie jest wysoka, więc dużych mocy i tak nie dostarczymy. Ponadto jest to konstrukcja 8-omowa, co w dużym stopniu tłumaczy jej niską czułość, ale jednocześnie oznacza, że określoną moc uzyskujemy przy prądzie 1,4 razy mniejszym niż z konstrukcji 4-omowej (zgodnie ze wzorem P=I2 x R). Producent też dokłada swoje do zamieszania, podając w rubryce "rekomendowana amplifikacja" zakres 30-140 W (mocy znamionowej przezornie nie podaje).

Zamiast się czarować prądem i „rekomendowaną mocą”, lepiej się pogodzić z tym, że te kolumny bardzo głośno nie zagrają, ani dużego prądu, ani dużej mocy nie potrzebują, bo i nie przyjmą, a ten wąski zakres mocy, w jakim będą działać poprawnie i grać już z przyzwoitą głośnością, jest w dyspozycji większości wzmacniaczy. Zgoda, 50 W na 8 Ω się przyda, więc jakichś zupełnych kurdupli do Jolly nie podłączajmy.

Charakterystyka przetwarzania jest nietypowa w ogólnej perspektywie, ale znajoma z konstrukcji Xaviana. Barletta trzyma wysokie tony poniżej średniego poziomu, w dodatku przyplątały się dość wyraźne zmiany charakterystyki przy zmianie kąta, co wynika z ustalenia wysokiej częstotliwości podziału, a dokumentuje to typowa dla dużego przesunięcia fazowego zapadłość przy 4 kHz, występująca pod kątem +7°; aby uzyskać najwyższy możliwy poziom w zakresie 4–10 kHz, należy usiąść nisko albo kolumienki lekko pochylić (znaleźć się pod kątem -7°). Wyskok charakterystyki przy 15 kHz możemy zignorować - ani on brzmienia wyraźnie nie rozjaśni, ani nie wyostrzy.

Charakterystyka impedancji przynosi nam nie tylko informację o impedancji znamionowej (ustalonej na podstawie 7,5-omowego minimum przy ok. 200 Hz), ale też o jej dużej zmienności i znacznym wytłumieniu obudowy (minimum pomiędzy wierzchołkami leży znacznie powyżej minimów przy 10 Hz i 200 Hz), co potwierdziły również pomiary charakterystyk samego głośnika i membrany biernej. Układ rezonansowy dostrojono do ok. 42 Hz. 8-omowa impedancja pozwala jednak kontynuować rozważania o wyborze dokonanym przez konstruktora...

Czy dysponując 8-omowym głośnikiem nisko-średniotonowym, nie lepiej było jednak zrobić układ dwuipółdrożny, którego impedancja wyniosłaby wtedy regularne 4 omy (równoległe podłączenie dwóch głośników), wzrosłaby moc, czułość, a nawet efektywność... Bas nie sięgałby tak nisko, ale ogólne wrażenie, jak i cały zestaw parametrów, byłyby chyba lepsze. Drugi głośnik by kosztował więcej niż membrana bierna? Ale i tak najwięcej, zwłaszcza tutaj, kosztuje obudowa! Cena na pewno nie byłaby wyższa niż o 1000 zł (za parę).

XAVIAN testy
Live Sound & Installation kwiecień - maj 2020

Live Sound & Installation

Magazyn techniki estradowej

Gitarzysta maj 2024

Gitarzysta

Magazyn fanów gitary

Perkusista styczeń 2022

Perkusista

Magazyn fanów perkusji

Estrada i Studio czerwiec 2021

Estrada i Studio

Magazyn muzyków i realizatorów dźwięku

Estrada i Studio Plus listopad 2016 - styczeń 2017

Estrada i Studio Plus

Magazyn muzyków i realizatorów dźwięku

Audio październik 2024

Audio

Miesięcznik audiofilski - polski przedstawiciel European Imaging and Sound Association

Domowe Studio - Przewodnik 2016

Domowe Studio - Przewodnik

Najlepsza droga do nagrywania muzyki w domu