Test w PDF
Tej serii wypatrywaliśmy długo, chociaż jej oficjalne zapowiedzi pojawiły się dopiero w zeszłym roku i nie było większych opóźnień z wprowadzeniem do sprzedaży. Dzisiaj Chory są już dostępne wszędzie, gdzie tylko są potrzebne, a oczekiwanie na nie było związane z bardzo długim stażem serii Chorus, która powinna już zakończyć swoją karierę.
Z internetowej strony Focala (w połowie maja) Chorusy jeszcze nie zniknęły, chociaż produkcja zakończyła się już jesienią 2019 roku, a ich obecność jest tylko wsparciem dla sprzedaży "niedobitków" w sklepach; jeszcze większą ciekawostką jest utrzymywanie na podobnych zasadach kolumn Electra, nieprodukowanych od wielu lat, ale ponoć wciąż dostępnych w kilku francuskich sklepach.
Aktualna oferta Focala i bez tych "archiwaliów" jest bogata i potężna a wraz z nowymi Chorami świeża i atrakcyjna w całej skali, począwszy od propozycji najtańszych, aż do najdroższych. Relatywnie najstarsze są teraz Arie, ale również ich technika nie jest "wczorajsza", była to przecież pierwsza seria, w której pojawiły się membrany "Flax", później zastosowane w wyższej serii Kanta.
Będziemy jednak musieli przyzwyczaić się do faktu, że seria Chora jest ogólnie droższa od serii Chorus, chociaż zachęci nas do nich nie tylko technika, ale też bardzo nowoczesny wygląd. W tej dziedzinie projektanci Focala też mają wyjątkowy talent, efektownie żonglując nawet niedrogimi materiałami i sposobami wykończenia.
Focal i Chora
Skład serii Chora nie jest rekordowo liczny, ale to już znamię czasów - dzisiaj nawet najwięksi producenci nie szaleją i nie projektują więcej modeli, niż to absolutnie potrzebne.
Nie chodzi zresztą o koszty samego projektowania, ale produkcji – jej rozproszenie między większą liczbę modeli nie jest opłacalne, gdy podobną sprzedaż można osiągnąć mniejszą ofertą, byle dobrze przemyślaną.
Czytaj również: Czy maskownica kolumny słyszalnie obniża jakość dźwięku?
Seria Chorus pozwoli stworzyć różne systemy: od tradycyjnych, stereofonicznych, aż po najbardziej zaawansowane, z uwzględnieniem systemu Atmos. Za jej "rdzeń" można uznać trzy modele: podstawkowy Focal Chora 806 i dwa wolnostojące – Focal Chora 816 i Focal Chora 826. Do tego dołożono centralny (Center) i naścienny (płaski) surroundowy (Surround).
Zbiór jest więc podobny jak w seriach Kanta i Sopra, już sprawdzony i optymalny. Do największych salonów i dla najbardziej wymagających i tak będą potrzebne większe kolumny niż Chora 826 D, a te czekają w serii Aria.
W ramach serii Chora prezentowany jest też subwoofer Sub 600P (mimo że w jego symbolu nie ma nazwy Chora, to wzornictwo się zgadza), a niedawno dodano konstrukcję najdroższą – Chora 826 D – która jest rozwinięciem "zwykłej" Chory 826 o moduł "atmosowy", czyli 13-cm przetwornik zainstalowany w górnej części obudowy, promieniujący przez specjalne wyprofilowanie w kierunku sufitu.
Wersja D jest o 1600 zł droższa (za parę), a pozostałe jej parametry (głównego układu głośnikowego) takie same jak wersji podstawowej. Mniejsze 816 nie mają wersji D i kosztują 5400 zł, co jest smutną wiadomością w takim kontekście, że najtańsze wolnostojące.
Czytaj również: Czy kolumny trójdrożne są lepsze od dwudrożnych?
Focale zaczynają się dopiero na tym pułapie, podczas gdy Chorusy 716 były znacznie tańsze (3400 zł). Podstawkowa Chora 806 kosztuje 3000 zł, jej też nie można zaliczyć do segmentu niskobudżetowego. Dlatego gdy zobaczyłem na stronie producenta zarówno Chory, jak i Chorusy, pomyślałem, że być może ostatecznie Chory nie zastępują tych drugich, tylko uzupełniają ofertę, wchodząc pomiędzy Chorusy i Arie, ale dystrybutor wyjaśnił, że z tanimi Focalami jednak się żegnamy.
Focal Chora 826 - wzornictwo
Wzornicza nowoczesność Chory wyraża się w firmowym stylu. Widać, że zarówno Chorusy, jak i Arie pochodziły z innej epoki, a jeszcze wyższe serie dysponują większym budżetem, ich obudowy mają wyrafinowane kształty i luksusowe wykończenie.
"Ucieczka" w minimalizm pozwalający na oszczędności udała się jednak doskonale również za sprawą prostego zabiegu – właściwa obudowa jest regularnym prostopadłościanem, ale pochylonym do tyłu za pomocą specjalnego cokołu. Tenże nie jest przekombinowany, jego płaszczyzny są takie, jakie być muszą, aby spełnił obydwie role – pochylenia i stabilizowania – dlatego też wystaje z tyłu, a chowa się pod krawędzią frontu.
Cokół pokryty czarnym, matowym lakierem sprawia wrażenie masywnego (chociaż nie jest metalowy), "skrzynia" występuje w trzech wersjach (kombinacjach) kolorystycznych:
• po pierwsze, w całości w czarnym lakierze na wysoki połysk,
• po drugie, z niebieskoszarym frontem i ciemną (przypomina orzech amerykański) okleiną drewnopodobną na pozostałych ściankach,
• po trzecie, z popielatym frontem i jasną (przypomina naturalny dąb) okleiną. Kolor maskownic jest zunifikowany, ale dobrze dobrany – szary.
W teście pojawiła się wersja "szaroorzechowa", można było docenić zarówno dobór kolorów, jakość okleiny drewnopodobnej (łudząco podobnej do naturalnego forniru), jak i precyzję wykonania (żadnych śladów łączeń i podziałów technologicznych Zwłaszcza w tej wersji nietypowy kolor membran Slatefiber dobrze harmonizuje z tłem.
Czytaj również: Dlaczego otwór bas-refleks nie promieniuje w fazie przeciwnej do fazy przedniej strony membrany?
Poza maskownicą, której dolna i górna krawędź biegną półkręgami, pozostawiono zarówno głośnik wysokotonowy i otwór bas-refleks, widać prostą, ale elegancką "kompozycję", która nie kłóci się też z zaleceniami akustycznymi; tkanina jest rozpięta na cienkiej, plastikowej ramce trzymanej przez magnesy. Mocowania wszystkich głośników są zasłonięte pierścieniami (podobnie jak w droższych seriach; w serii Chorus były jeszcze widoczne wkręty).
Focal nie tłumaczy jednak pochylenia obudów tylko staraniami o uzyskanie ciekawszego wyglądu, ale o znany cel akustyczny – "wyrównanie czasowe" (Time Alignment) – z czego ma wynikać lepsza scena dźwiękowa. To temat nieśmiertelny, nieraz już przez nas wyjaśniany skrótowo lub obszernie, więc tym razem może sobie darujemy...
Tylko dwa zdania (złożone): Nie należy sądzić, że tak zaprojektowane kolumny są zawsze lepsze od konwencjonalnie tradycyjnie "pionowych", a już na pewno nie należy pochylać kolumn, których pochylenia nie wprowadził sam konstruktor, i w ten sposób ich "udoskonalać".
Czasami warto kolumny odchylić (albo wręcz przeciwnie – wyprostować) ze względu na nietypową wysokość, na jakiej może znaleźć się nasza głowa, ale trzeba mieć ku temu konkretny powód i sprawdzić efekty takich zmian w praktyce, a nie tylko kierować się przesłankami "ideologicznymi".
Czytaj również: Czy obudowa kolumny jest potrzebna po to, aby działać jako pudło rezonansowe?
Focal Chora 826 - układ głośnikowy
Układ jest trójdrożny, z dwoma 18-cm niskotonowymi i 18-cm średniotonowym – to konfiguracja obecnie bardzo często stosowana przez Focala i wielu innych producentów.
W roli średniotonowego występuje głośnik podobny (z zewnątrz), jak nisko-średniotonowy w dwudrożnych Chorach 806 i dwuipółdrożnych Chorach 816, z lekką i miękką nakładką przeciwpyłową w centrum i z typowym dla nisko-średniotonowych, dużym gumowym zawieszeniem.
Głośniki niskotonowe mają główne, stożkowe części membran z tego samego materiału (Slatefiber), lecz wzmocnione większą i sztywniejszą nakładką.
Chociaż w porównaniu z konkurentami Focal Chora 826 dysponuje mniejszym "arsenałem" (w Balthusach 90 dwie 21-ki, w Triangle – trzy 18-tki), to jak zobaczymy (w laboratorium) i usłyszymy, czasami mniej znaczy więcej... czyli lepiej.
Pomiary wskazują, że układ rezonansowy. Kolumny głośnikowe Focal Chora 826 tworzą najładniejszą charakterystykę, z?najlepszą odpowiedzią impulsową, na co składa się zarówno wysoka jakość samych przetworników (silne układy magnetyczne), jak też odpowiednia objętość obudowy.
Gdyby "wciśnięto" do niej trzy takie niskotonowe, miałyby już gorsze warunki. Wysokotonowy nie przynosi niespodzianek. Kopułka jest oczywiście (tak jak we wszystkich Focalach) wklęsła i, tak jak w tańszych seriach (również Aria), aluminiowo-magnezowa.
Focal podkreśla, że ważną rolę odgrywa materiał zawieszenia (Poron) stosowany w najlepszych berylowych tweeterach Utopii, ale... wzmianka o nim pojawiła się już w serii Chorus, więc nie jest to modyfikacja, która daje Chorom przewagę nad poprzednikami, lecz nie można wykluczyć innych udoskonaleń.
Kopułka jest zasłonięta własną, niezdejmowalną metalową siateczką, która w jakiś sposób modyfikuje promieniowanie, lecz producent nie przypisuje jej ważnej roli akustycznej; sam wklęsły profil kopułek Focala jest korzystny dla szerokiego rozpraszania.
Odsłuch
Firmowe brzmienie Focala nie jest jednoznaczne. Kolumny wyższych serii grają poważnie, często potężnie, w zależności od wielkości z basem dostrojonym do nagłaśniania dużych pomieszczeń, przechodzącym w neutralny, dokładny zakres średnio-wysokotonowy, a ewentualne wyeksponowanie wysokich tonów jest tylko "szczyptą soli" do smaku, nie powodując stałego rozjaśnienia.
Tańsze Chorusy przez wiele lat swojej kariery pokazywały jednak dźwięk znacznie mniej pryncypialny, bardziej efektowny i swobodniejszy na górze pasma.
Czytaj również: Jak należy ustawić zespoły głośnikowe względem miejsca odsłuchowego?
Pewna "nadaktywność" zaczynała się już na przełomie średnich i wysokich tonów, co czasami (w połączeniu ze zbyt "żywym" nagraniem) wywoływało szklistość, chociaż równie często pozwalało wyróżniać się Chorusom ekspresją i detalicznością.
Focal Chora 826 ma jeszcze inny profil, ale na szczęście nie jest to żaden ryzykowny "wynalazek". To brzmienie lepiej poukładane, płynne i przejrzyste, bez "wyskoków" i ataków natarczywości. Wysokie tony są podkreślone, ale w inny sposób – już bez tak mocnego "nabłyszczenia" i dzwonienia w niższym podzakresie, lecz przesunięte ku skrajowi pasma.
Nie jest to góra tak subtelna i eteryczna, jaką zdarza się usłyszeć, jednak pokazuje detal tak wyraźnie, dokładnie i czytelnie, że nawet będąc uprzedzonym do kopułek metalowych albo wyczulonym na wzmocnienie wysokich tonów, trzeba przyznać – robi to wrażenie i da się lubić. Jest w tym dawka metaliczności, ale połączona z czystością, gładkością, przestrzenną swobodną.
Ani trochę nie męczy, tylko czasami zdaje się nazbyt ubarwiać niektóre dźwięki (np. wyostrzając sybilanty), aby za chwilę zapewnić pełną naturalność (np. perkusjonaliom). Bardzo dobre jest różnicowanie, niuansowanie, separacja.
Z kolumn Focal Chora 826 usłyszymy bardzo dużo, zorientujemy się w technice i akustyce nagrania. Nic nam nie umknie, chociaż prezentacja polega na tworzeniu głębokiego, przejrzystego obrazu, a nie na kreowaniu pozornych źródeł dźwięku tuż przed słuchaczem, na "obecności" muzyków w naszym pomieszczeniu.
Focal Chora 826 gra bardziej "technicznie" niż Balthus, również w porównaniu z Borea trzyma większy dystans, z którego doskonale obserwujemy wydarzenia, a mniej w nich uczestniczymy.
Średnica jest równa, klarowna, neutralna i chłodna, "profesjonalna". Nie jest tak nasycona i eksponowana jak w Balthusach, ale nie mamy wrażenia osłabienia, a tym bardziej podbarwień – dźwięk jest spójny i kompletny. Bas równie mocny jak u konkurentów, chociaż mniej "opulentny", bardziej dynamiczny, twardszy, dokładniejszy.
Kontrabas miał mniejszą skalę i plastyczność, za to świetne szarpnięcia i bogate, rezonujące wybrzmienia. Słuchając 826, możemy zapomnieć, że mamy do czynienia z konstrukcją z najtańszej serii Focala. Zarówno nowymi przetwornikami, jak też starannym strojeniem udało się zbliżyć do cech znanych z droższych serii.
Czytaj również: Co to jest główna oś odsłuchu?
Nowe francuskie kanapki
Focal zaangażował się w opracowywanie nowych materiałów membran, wykazując największe przekonanie do "sandwiczy", czyli membran składających się z kilku warstw.
Taką była już membrana Polykevlarowa, podobno złożona z dwóch warstw plecionki z doskonale znanego Kevlaru, chociaż jej drobniejszy splot znacznie bardziej przypominał włókno szklane. Najstarszy pozostający dotąd w użyciu (seria Chorus) Polyglass to jednak nie sandwich, ale jedna warstwa celulozy ze wzmacniającymi dodatkami.
Opracowany później (chociaż już 25 lat temu...) "Sandwicz W", wprowadzony najpierw do referencyjnych Utopii, to dwie warstwy włókna szklanego (oryginalnie pomalowanego w "ciapki"), połączonych wewnętrzną warstwą pianki Rohacell, ewentualnie jedna (widoczna od zewnątrz) warstwa szklana i Rohacell od spodu; w zależności od przeznaczenia przetwornika i wymaganych parametrów.
Sandwicz W ze względu na sposób wytwarzania, wymagający dużego nakładu pracy (ręcznej), jest materiałem najdroższym, ale wciąż uznawanym (przez Focala) za najlepszy, chociaż pewne właściwości przemawiają za nowszym "Sandwiczem F", w którym zewnętrzne warstwy z włókna szklanego łączy warstwa z plecionki lnianej, wyglądającej jak materiał, z którego szyje się lniane worki...
Focal nie ukrywa "recyklingowego" pochodzenia tego surowca, a nawet podkreśla ekologiczne podejście do tematu, zwracając uwagę na wyczerpujące się źródła surowców, a dokładnie ropy naftowej, która jest przetwarzana na różne materiały syntetyczne. Ponadto membrany F są produkowane w procesie zautomatyzowanym, dzięki czemu są znacznie tańsze. Technologia membran Slatefiber jest podobna... ale użyte materiały zupełnie inne.
Wewnętrzna warstwa to włókno węglowe z recyklingu, nie w znanej strukturze plecionki, z obydwu stron związane termoplastycznym polimerem. W praktyce ułożenie włókien jest trochę nieuporządkowane, widać pojedyncze "wstążki" i "nitki" zawijające się w różne strony, co tylko dodaje jej "naturalnego" uroku – nie ma dwóch jednakowych membran...
Focal twierdzi, że Slatefiber jest lepszy od Polyglassu (stosowanego w Chorusach), ale nie przedstawia jego dokładnych parametrów, które pozwoliłyby porównać go z innymi firmowymi "kanapkami".
Ma się charakteryzować oczekiwanymi właściwościami: być lekki, sztywny i mieć wysokie tłumienie wewnętrzne, a ponadto... ma atrakcyjnie wyglądać, jak zresztą wszystkie obecnie stosowane membrany Focala.
"Łupkowy" rysunek jest oryginalny i niepodrabialny, podobnie jak wygląd membran lnianych, a to też ważne dla producenta, który chwali się stosowaniem techniki samodzielnie opracowanej i produkowanej, którą z nikim się nie dzieli – Focal już od lat nie dostarcza swoich przetworników innym producentom.
