Wprowadzony 2 lata temu model ZGZ-801 doczekał się już… następcy? Towarzystwa? Nowa konstrukcja jest zarazem bardzo podobna, jak też w wielu elementach bardzo różna. I co najbardziej intrygujące – kosztuje niemal dokładnie tyle samo (500 zł więcej, 2,5%, nikomu to nie zrobi różnicy).
Westchnienie "ale ten czas szybko leci…" jest dość pospolite i może nie przystoi pismu specjalistycznemu i rzeczowym testom, ale naprawdę byłem zaskoczony, gdy sięgając do testu ZGZ-801 zobaczyłem, że pochodzi on sprzed 2 lat…
Gdybym bez takiego odświeżenia pamięci miał szybko odpowiedzieć, kiedy ich słuchałem, odpowiedziałbym, że rok temu. Ale nawet 2 lata to bardzo młody wiek dla zespołu głośnikowego, a kiedy testowaliśmy ZGZ-801, była to konstrukcja nowiutka. Dlatego wprowadzenie ZGZ-802, modelu w ogólnym zarysie podobnego, o takiej samej wielkości i przeznaczeniu, w takiej samej cenie – było niespodzianką.
Zmiany w Unitrze ZGZ-802 względem ZGZ-801 nie są tylko kosmetyczne, a gruntowna modyfikacja układu głośnikowego i sposobu filtrowania spowodowała też zasadniczą zmianę profilu brzmieniowego.
Unitra ZGZ-801, przynajmniej na razie, nie został wycofany, a ZGZ-802 nie został ogłoszony wprost jego następcą, lecz "rozwinięciem", chociaż Unitra dokładnie (i rzecz jasna pozytywnie) opisuje wprowadzone zmiany, nie dyskredytując przy tym ZGZ-801.
Podejrzewam, że ZGZ-801 wywołały pewne kontrowersje i odpowiedzią na nie są właśnie ZGZ-802. ZGZ-801 pewnie zostanie wycofany po wyczerpaniu zapasów… A dopóki to się nie stanie, mamy ciekawy wybór.
Czytaj również: Czy maskownica kolumny słyszalnie obniża jakość dźwięku?
Otrzymałem "ściągę", w której porównano obydwa modele w regularnych tabelkach: design, konstrukcja, podstawowe parametry, przetworniki, zwrotnica, wymiary, masa, akcesoria, wykończenie, maskownica… a nawet odsłuch, miejsce produkcji, serwis/ gwarancja i… wpływ społeczny.
Unitra podkreśla, że produkcja odbywa się w Polsce, pada nawet liczba 100% (ale z zastrzeżeniem, że z wyjątkiem dwóch przetworników – chodzi o przetworniki średniotonowy SB Acoustic i wysokotonowy Seasa), we współpracy z polskimi inżynierami i projektantami, uczelniami i badaniami…
Brzmi to dumnie, i chociaż do zaprojektowania tej klasy zespołu głośnikowego nie jest potrzebny sztab naukowców, naprawdę wypada docenić, że tak jak za czasów pierwszej Unitry, urządzenia powstają wysiłkiem polskiej inteligencji.
Unitra ZGZ-802 - wzornictwo
Fundamentalne założenia pozostały niezmienione. To dość duża (wysoka ponad 120 cm) kolumna. Producent twierdzi, że w formie klasyczna. Zgoda, ale nie vintage; nie jest to przecież skrzynia jak z lat 70.
Czytaj również: Czy 50-watowym wzmacniaczem można uszkodzić 200-watowe kolumny?
Nowocześniej (a więc mniej klasycznie…) rozwiązano połączenie frontu (polakierowanego na czarno) z resztą obudowy (oklejonej fornirem) – w ZGZ-801 był on wsunięty w głąb o ok. 1 cm, co tworzyło wokół głośników niekorzystną akustycznie "ramkę". W ZGZ-802 jest wysunięty, a jego krawędzie są sfazowane.
Dodatkowo wykonano efektowne i akustycznie pożyteczne ścięcia wokół głośnika wysokotonowego. Ponadto front został pogrubiony do 25 mm – to jednak wydaje się być standardem dla kolumn tej wielkości i tej klasy.
Czarna maskownica zasłania cały front i jest trzymana przez magnesy, ale mamy do niej takie samo zastrzeżenie jak poprzednio – jej ramka jest gruba (1 cm) i od wewnątrz niewyprofilowana, powoduje to odbicia i zaburzenia charakterystyki
Tylna ścianka jest elegancko połączona z pozostałymi – "na ostro". Tak jak w ZGZ-801, zasadnicza obudowa jest podparta cokołem o obrysie mniejszym niż ona sama; tym razem dodano jeszcze stalową płytę, która rozszerza punkty podparcia, przez co kolumna stoi stabilniej (w dodatku na kolcach, jednak podkreślanie, że zaprojektowali je specjalnie inżynierowie Unitry, to już przesada).
Czytaj również: Jaką impedancję należy wybrać na amplitunerze (4 czy 8), jeżeli na kolumnach jest napisane 4-8 omów?
Producent wyjaśnia, że to odpowiedź na sygnały z rynku, zwłaszcza audiofilów obrażonych na brak kolców w ZGZ-801. Wszystkim jednak nie dogodzisz i dla mnie bez tej płyty ZGZ-801 wyglądały bardziej elegancko (i wcale się nie przewracały), a jeżeli już płyta i kolce są niezbędne… to zredukowałbym wysokość pośredniczącego cokołu do ok. 1 cm.
Poza tym łby śrub mocujących cokół nie są wpuszczone w podfrezowania, wygląda to trochę surowo, ale kto by tam pod spód zaglądał… Byle tylko nikomu nie przyszło do głowy wykręcić kolce i stawiać na samej płycie, bo poharata sobie parkiet.
Unitra ZGZ-802 - układ głośnikowy
Tak jak poprzednio, to układ trójdrożny z dwoma 20-cm niskotonowymi w obudowie zamkniętej, ale głośniki te, chociaż z zewnątrz wyglądają podobnie (membrany celulozowe, powlekane), są zmodyfikowane. Potwierdzają to nasze pomiary, wskazujące na obniżenie częstotliwości rezonansowej, co przekłada się na niższą dolną częstotliwość graniczną (jakkolwiek by ją wyznaczać).
Czytaj rówież: Prąd i siła. Głośniki niskotonowe
Zachowano "odwróconą" aranżację sekcji śednio-wysokotonowej, czyli wysokotonowy poniżej średniotonowego, ale przez to wysokotonowy wcale nie znajduje się zbyt nisko, lecz na optymalnej wysokości ok. 90 cm.
W kolumnach Unitra ZGZ-801 taka konfiguracja była powiązana z oryginalnym pomysłem, aby wysoko filtrowane niskotonowe (podział ze średniotonowym przy 700 Hz) współtworzyły z nim układ akustyczny, który przynajmniej częściowo pozorne źródła średnich tonów będzie ustawiał na osi wysokotonowego (podobnie jak układ symetryczny, do którego było mu daleko); dodatkowo zaskakujące było, że tak wysoko filtrowany średniotonowy był bardzo duży – w tej roli występował… 20 cm nisko-średniotonowy.
Teraz "ustawienia" są konwencjonalne, podział sprowadzono do 360 Hz, a średniotonowy ma 17 cm (membrana z włókna węglowego). Wymieniono też głośnik wysokotonowy – w ZGZ-801 kopułka była tekstylna, w ZGZ-802 jest aluminiowo-magnezowa, osłonięta gęstą siatką, pełniącą też rolę soczewki akustycznej.
Producent wtajemnicza nas w szczegóły filtrowania, podając nie tylko częstotliwości podziału, ale też nachylenia filtrów poszczególnych sekcji, chociaż w różnych materiałach firmowych pojawiają się pewne niekonsekwencje, więc nie będziemy tych danych przytaczać.
W związku z tym zwrotnica jest bardziej rozbudowana, zawiera osiem cewek (większość powietrznych), podobną liczbę kondensatorów (większość polipropylenowych) i zmontowana jest bardzo schludnie na płytce drukowanej.
Jednego zdania z opisu nie rozumiem, a dotyczy ono efektywności i brzmi następująco: "91 dB – równie wysoka efektywność (jak w ZGZ-801), mimo większej masy i grubszej obudowy".
Gdyby chodziło o masę membran głośników niskotonowych, miałoby to sens, ale wszystko wskazuje na to, że chodzi o masę obudowy, która z efektywnością nie ma nic wspólnego.
System zamknięty to ważny punkt programu zarówno ZGZ-801, jak i ZGZ-802. Konstruktorzy Unitry nie są jednak do niego definitywnie przywiązani; mały, podstawkowy model ZGB-401 ma system bas-refleks. Podoba mi się taka elastyczność (której brakuje innym firmom, trzymającym się jednego rozwiązania w tej dziedzinie), a zarazem podejście jest trochę niekonwencjonalne.
Czytaj również: Czy przetworniki koncentryczne wymagają zwrotnicy do podziału pasma?
Można się domyślać, że ogólna koncepcja jest taka, iż małej konstrukcji trzeba pomóc w przetwarzaniu niskich częstotliwości bas-refleksem, podczas gdy duża, dzięki potencjałowi dwóch 20-cm niskotonowych, zapewni odpowiednio wysoką efektywność i niską częstotliwość graniczną z systemu zamkniętego, którego znaną zaletą jest lepsza odpowiedź impulsowa. Jednak konstrukcja o podobnej wielkości obudowy i głośników, z systemem bas-refleks, będzie zwykle miała niższą częstotliwość graniczną niż zamknięta.
Widać to w tym teście, ale coś za coś, a w testach odsłuchowych bas z Unitry ZGZ-802, chociaż nie był maksymalnie rozciągnięty, to ogólnie brzmiał najlepiej – aby jednak wystawić taką ocenę, trzeba się skoncentrować na jego jakości, a nie na ilości.
Ponadto aby uzyskać optymalne rezultaty, Unitra ZGZ-802 powinny stanąć dość blisko ściany, co większość ucieszy, ale niektórych może rozczarować… gdy po audiofilsku ustawią je dość daleko, a bas będzie wtedy słaby. Dlatego większość firm nie ryzykuje takiej sytuacji i przygotowuje duże kolumny głośnikowe z pewną "nadwyżką" basu, aby nie zbrakło go w żadnych okolicznościach.
Czytaj również: Co to jest membrana bierna i jakie pełni funkcje?
Unitra ZGZ-802 - odsłuch
Testowaliśmy ZGZ-801 i uczciwie je chwaliliśmy za to, za co można było je pochwalić. Dobre ogólne zrównoważenie, kontrola basu, swoboda, duża scena. ZGZ-801 były kreatywne, na swój sposób muzykalne, oszczędzając napięcia, krzykliwości i przejaskrawienia.
Było to jednak brzmienie szczególne, ze specjalnym kolorytem średnicy i luźniejszym pozycjonowaniem pozornych źródeł. ZGZ-801 nie starały się pokazać wszystkiego dokładnie, ważniejszy był dla nich klimat i komfort, stąd określiłem to brzmienie jako "analogowe".
Sam producent we wspominanej tabelce porównującej obydwa modele, w rubryce "Odsłuch", przedstawia ZGZ- 801 tak: "Brzmienie równe, nienużące, z bardzo dobrą średnicą. Naturalna prezentacja". "Bardzo dobra średnica" niewiele tutaj wyjaśnia, nie była ona bardzo dobra w kategoriach absolutnych, ale miała swój urok.
To ważne zastrzeżenie, bo obiektywnie bardzo dobrą średnicę mają ZGZ-802… a zarazem nie jest ona już taka charakterystyczna. W tym zakresie nie jest to dostrajanie pierwszej koncepcji, lecz jej odrzucenie i wprowadzenie nowego rozwiązania. Określa to też wyraźnie inny obraz całości.
Czytaj również: Strojenie bas-refleksu - najpraktyczniejsze elementy teorii albo teoria praktycznych rozwiązań
Wróćmy więc jeszcze do materiałów producenta, który z kolei ZGZ-802 przedstawia następująco: "… mamy do czynienia z jeszcze bardziej szczegółowym brzmieniem, bardzo wyrazistymi średnimi tonami oraz spójną sekcją wysoko- i niskotonową. Świetna średnica, bez efektownych podbić – bardzo analityczne, audiofilskie brzmienie".
Z tylko językowymi zastrzeżeniami (spójna sekcja nisko- i wysokotonowa – trochę to niejasne), w pełni się zgadzam z taką deklaracją. Podkreślanie roli, jakości i charakteru średnich tonów jest tutaj uzasadnione, chociaż to niejedyna zaleta ZGZ-802.
Pewnie się tym komuś narażę, a komuś schlebię, ale przy całej sympatii dla ZGZ-801 – nowa konstrukcja bardziej mi się podoba. Słuchałbym ich dla samej przyjemności znacznie dłużej, niż mogłem, skoro już postawiłem na miejscu moich własnych kolumn (powiedzmy, że nie gorszych), ale trzeba było je zwracać.
To dźwięk bardzo uniwersalny, tyle że oszczędzający emocji związanych zwykle z potęgą niskich tonów, rozdetalizowaną górą czy "dopaloną" średnicą. Albo z efektami specjalnymi w odtworzeniu przestrzeni, czy to z jej pogłębieniem, czy też przybliżaniem pierwszego planu.
Kolumny Unitra ZGZ-802 podchodzą do tych wszystkich kwestii wstrzemięźliwie, nie grają efekciarsko, ale bardzo dojrzale, a zarazem żywo i stanowczo.
Brzmienie jest esencjonalne i czytelne, z wyraźnymi konturami, prawidłową tonacją i przestrzennym porządkiem. Jeżeli ktoś stwierdzi, że ZGZ-802 grają "technicznie" – nie zdziwię się, jednak podobnie jak "analitycznie", nie oznacza to osłabienia muzycznych emocji. Nie jest to brzmienie romantyczne i czarujące, lecz szybkie i wyraziste, z optymalną dawką ostrości.
Pomiary wskazują na obniżenie w zakresie wysokich tonów, co podczas ich przeprowadzania trochę mnie zaniepokoiło (wtedy jeszcze ich nie słuchałem), ale w odsłuchu wysokich tonów nie brakuje. Dziarsko szarpiące gitary, bogaty i klarowny fortepian, dobrze ustawione wokale, szybki, twardy werbel – świetnie.
Na zwartą, rytmiczną prezentację wpływa kondycja niskich tonów, które – tak jak poprzednio – obsługuje para 20-tek w systemie zamkniętym… A jednak w ZGZ-801 nie miało to aż takiego znaczenia.
Teraz wydaje się, że i bas jest lepiej "podłączony", ale nie podmywa średnicy, wspiera akcję sprawnie, czasami jest go mało… bo nie zawsze powinno być go dużo. Konkretny, kontrolowany, ale też elastyczny, bez monotonnej twardości, ze swobodnym uderzeniem.
Czytaj również: Czym różni się "ciśnienie akustyczne" od "głośności"?
Zejścia nie sięgają samej granicy pasma akustycznego, ale są satysfakcjonujące i bezpieczne – taki bas nie wywoła problemu również w mniejszym pomieszczeniach, a w większych – takich jak moje – najlepsze rezultaty dało przysunięcie ich do ściany. A przecież wzorniczy styl tych kolumn też predestynuje je do takiego tradycyjnego ustawienia.
Szczerze mówiąc, ich brzmienie było bardziej w moim guście niż wygląd, który rozumiem i szanuję, jednak nie kupiłbym ich "oczami", natomiast taki dźwięk jest już godny – jak napisano – audiofilów (w najlepszym tego słowa znaczeniu, czyli wysokich wymagań i dobrego gustu, a nie zaburzeń maniakalno-kompulsywych).
P.S. Charakterystyka ZGZ-802 jest zaskakująco spokrewniona z Diora Acoustics Chors 7, które testowaliśmy dwa lata temu... porównując je wówczas z ZGZ-801. Niedawno Unitra przejęła Diorę, podobieństwo może jest przypadkowe, a może nie... Sami nic pewnego na ten temat nie wiemy, to spostrzeżenie wynika wyłącznie z naszego testu.
Andrzej Kisiel
