Minęło pół wieku od czasu ukazania się pierwszych płyt z charakterystycznym logiem podwójnego "i" lub wykrzyknika i nazwą Impulse! Monumentalne wydawnictwo zawiera cztery płyty kompaktowe i 80 stron elegancko oprawionego albumu-księgi. To prawdziwa gratka dla kolekcjonerów, warto poszukać jej w sklepach. Na trzech płytach CD zmieściło się sześć ważnych w historii jazzu albumów, na czwartą trafiły niepublikowane wcześniej nagrania z sesji Johna Coltrane’a i inne nagrania dodatkowe.
Wbrew pozorom Impulse! nigdy nie był tzw. niezależną wytwórnią. Został powołany jako siostrzana firma ABC-Paramount Records w 1960 r. Ciekawe, że powstanie wytwórni płytowej w ramach telewizji ABC wymusiła popularność piosenek z seriali, programów rozrywkowych i filmów. Podziałało też prawo antytrustowe zakazujące grupowania wielkich firm medialnych.
Właściciele powierzyli kierowanie nową wytwórnią, która miała się skupić na jazzowym repertuarze, młodemu producentowi Creedowi Taylorowi z Bethlehem Records. Dysponując sporymi funduszami, Taylor zlecił najlepszym projektantom opracowanie szaty graficznej okładek. Tak powstało logo z odwróconymi względem siebie wykrzyknikami (lub literami i), a także rzucająca się w oczy, acz elegancka pomarańczowo-czarno-biała kolorystyka płyt. Każda okładka była z dużym zdjęciem artysty na froncie, niektóre miały wkładki z tekstami i fotografiami - do dziś te winyle są rarytasami na aukcjach. Warto podkreślić, że longplaye nie były na początku lat 60. powszechne, przeważały mini-longplaye (10-calowe), single i tzw. czwórki. Duże artystyczne okładki LP były w sklepach płytowych łatwo zauważalne.
Ciekawe, że Creed Taylor chciał, żeby wytwórnia nazywała się Pulse - swoją drogą dobry szyld dla jazzu, bo odnosi się do jego istoty rytmu. Ale doniesiono mu, że taka wytwórnia już istnieje, zmienił ją więc na Impulse, co w połączeniu z wykrzyknikiem miało jeszcze większą siłę rażenia. Wymyślił też chwytliwe hasło: "The New Wave of Jazz is on IMPULSE!". Później zmienił je na: "The New Wave of Jazz... Feel It on IMPULSE!" Taylorowi sprzyjał los. Na początek podpisał umowę z Rayem Charlesem, któremu właśnie skończył się kontrakt z Atlantic Records. Pierwsza płyta "Genius + Soul=Jazz" stała się wielkim sukcesem wytwórni i samego artysty, mimo że w większości zawierała instrumentalne nagrania. Był to czwarty pod względem popularności album Raya Charlesa.
Wykorzystał również sławę, jaką aranżer Gil Evans zyskał u boku Milesa Davisa i zaproponował mu nagranie orkiestry. Tak powstał słynny album "Out Of The Cool", a otwierający go temat "La Nevada" jest w "Trójce" sygnałem audycji "Trzy kwadranse jazzu" Jana "Ptaszyna" Wróblewskiego. To po prostu majstersztyk aranżacji. Jako wzorzec nowoczesnej aranżacji do historii jazzu przeszła także płyta saksofonisty Olivera Nelsona "Blues And The Abstract Truth" z udziałem Erica Dolphy’ego, Freddiego Hubbarda, Billa Evansa, Paula Chambersa i Roya Haynesa.
Największym, wręcz epokowym, sukcesem było jednak podpisanie kontraktu z Johnem Coltrane’em, wtedy jeszcze nie tak poważanym artystą, ale już ze znaczącym dorobkiem. To w Impulse! Coltrane dostał artystyczną swobodę i finansowe bezpieczeństwo. Creed Taylor był producentem legendarnego albumu "Africa/Brass". Słuchając go, nikt nie miał wątpliwości, że saksofonista rozpoczął nowy rozdział swej artystycznej drogi - twórczy, ambitny, bezkompromisowy. Po kilkunastu miesiącach Creed Taylor został "kupiony" przez konkurencję z koncernu MGM, pod którym miał stworzyć swoje drugie imperium jazzu - Verve Records. W tym albumie znajdziemy sześć najważniejszych płyt, jakie wyszły spod ręki Taylora w czasie jego bytności w Impulse!
Pierwszy album w katalogu nagrali puzoniści: J. J. Johnson i Kai Winding "The Great Kai & J. J." z udziałem sław: pianisty Billa Evansa, kontrabasistów Paula Chambersa i Tommy’ego Williamsa, perkusistów Roya Haynesa i Arta Taylora. Było to ponowne - po czterech latach przerwy - spotkanie dwóch liderów i wirtuozów puzonu, jak się okazało bardzo inspirujące. Trzecią pozycją w katalogu był album samego Windinga, nagrany z dużym zespołem.
Natomiast drugim - wspomniany "Genius + Soul=Jazz" Raya Charlesa. Impulse! miał co prawda nie wydawać singli, ale Taylor złamał dopiero co ustanowioną przez siebie zasadę. Bo jak tu nie wydać singla z piosenką, jeśli ma się w planach album - i to dość rewolucyjny. "One Mint Julep" w wykonaniu Raya Charlesa doszła do ósmej pozycji na liście najpopularniejszych nagrań pop. Natomiast długo była na pierwszym w kategorii soul. Ta popularność singla pomogła wypromować album, niełatwy w odbiorze, jeden z najambitniejszych w karierze wokalisty, pianisty, organisty. Aranżacje napisał młody Quincy Jones, przyjaciel Raya i Creeda,oraz Ralph Burns.
O dziwo, idea albumu instrumentalnego wyszła od samego Raya Charlesa. Taylor tłumaczył mu, że może stracić wielu fanów, którzy słuchali jego wokalnych nagrań. - Masz prawdopodobnie rację - przekomarzał się Ray w swoim stylu - ale myślę, że zyskam więcej fanów niż stracę. I nie pomylił się.
Na czwartej z płyt CD - "FIRST IMPULSE: The Creed Taylor Collection / 50th Anniversary" znajdziemy dodatkowe nagrania: singlową wersję mono "One Mint Julep" Raya Charlesa. Największą atrakcję przygotowano dla fanów Coltrane’a. Są tu dodatkowe nagrania z sesji i alternatywne wersje. Ale absolutną nowością jest opublikowanie - po raz pierwszy - próby zespołu saksofonisty przed nagraniem ostatecznej wersji "Africa/Brass". Nie muszę dodawać, że nagrania zostały pieczołowicie zremasterowane i dźwięk jest niemal jak nowy. No właśnie, może zbyt współczesny? Ale większości słuchaczy to odpowiada.
Marek Dusza
