Co to jest głośnik dipolowy, jakie są jego właściwości?

Sytuacja tak powstaje wówczas, gdy w obydwie strony promieniują źródła w przeciwnych fazach - w jednakowej odległości od tych źródeł, a więc na kierunku prostopadłym, ich ciśnienia będą się znosić. Najprostszym wcieleniem akustycznego dipola jest niezabudowany, lub zainstalowany na płaskiej odgrodzie, pojedynczy głośnik - kiedy jego membrana wychyla się do przodu, obserwowana od tyłu cofa się - kiedy z przodu powstaje dodatnie ciśnienie, z tyłu powstaje podciśnienie.

Stąd też zespoły głośnikowe z obudową w formie odgrody często nazywa się dipolami. Cechy takich konstrukcji są bardzo szczególne, ich ósemkowe charakterystyki kierunkowe wywołują zupełnie inny rozkład odbić w pomieszczeniu niż w przypadku typowych kolumn z dookólnymi charakterystykami kierunkowymi w zakresie niskich częstotliwości.

"Dipole" generują mniej odbić, i stąd dźwięk dochodzący do miejsca odsłuchowego jest w większym procencie dźwiękiem bezpośrednim, biegnącym wprost z głośnika. Inną zaletą jest wyeliminowanie typowej obudowy, wprowadzającej własne rezonanse - energia od tylnej strony membrany nie jest uwięziona w żadnym układzie rezonansowym, ale swobodnie wypromieniowywana.

Wadą obudowy otwartej jest natomiast niska sprawność energetyczna (duża część energii samoistnie wytłumia się w "zwarciu akustycznym", w jakim na skutek przeciwnych faz pracują obydwie strony membrany), i dla osiągnięcia przyzwoitej efektywności takiego układu konieczne jest stosowanie całych baterii dużych głośników niskotonowych, co oczywiście jest też kosztowne, i ostatecznie określa pozycję dipoli tylko w obrębie dużych i hi-endowych konstrukcji.

Czym innym jest jednak "dipol" znany z systemów wielokanałowych wg THX. To mała, zwykle naścienna konstrukcja głośnikowa, w której pracują w przeciwfazie dwa podsystemy przetworników, skierowanych w różne strony - do przodu i do tyłu pomieszczenia.

Przy prawidłowym umiejscowieniu surroundowych dipoli, słuchacz znajduje się w "martwym polu", i nie słyszy działania dipoli poprzez fale biegnące od nich bezpośrednio, ale poprzez fale odbite w pomieszczeniu. Chodzi o to, aby "efekty" nie były słyszane ze ściśle określonych miejsc, ale aby tworzyły rozproszone pole dźwiękowe, otaczające słuchacza.